Κεφάλαιο 10

O ΟΥΡΑΝΟΣ ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΛΕΠΤΟΣ ΣΑ ΧΑΡΤΙ

Ο αριθμός των ανθρώπων αρχίζει σιγά σιγά να αυξάνεται, με ολοένα και μεγαλύτερο ρυθμό.

Έχει χαράξει, ο ήλιος αρχίζει να εμφανίζεται απέναντι από τα σκαλοπάτια της όχθης. Το φως αλλάζει λεπτό με το λεπτό. Οι πιστοί αφήνουν τα ρούχα τους τακτοποιημένα στα σκαλιά, και κατεβαίνουν στο κρύο νερό. Οι γυναίκες μπαίνουν με το σάρι. Οι άνδρες που μπαίνουν ως επί το πλείστον μόνο με ένα πανί στα λαγόνια τους, χρησιμοποιούν και σαπούνι. Το λουτρό στο ποτάμι είναι και καθημερινή φροντίδα του σώματος, όχι μόνο κάθαρση της ψυχής.

Είναι ωστόσο μια μυστηριακή εμπειρία. Παρατηρώ τους λουόμενους, να κλείνουν τα μάτια, να ψιθυρίζουν προσευχές που ακούει μόνο το ποτάμι. Σκύβουν, κλείνουν με το ένα χέρι τη μύτη, βουτούν επιτόπου στο νερό, μια, δυο, τρεις φόρες, αναδύονται, αναζωογονημένοι, νέοι.

Ένας άλλος με κλειστά τα μάτια υψώνει τα χέρια ψηλά, με το πρόσωπο προς τα εμπρός, χαιρετίζει τον ήλιο που μόλις προβάλλει, δέχεται με ενδόμυχη αγαλλίαση τη θέρμη από τις πρώτες στοργικές ακτίνες.

Δίπλα του μια γυναίκα έχει πάρει το μικρο μπρούτζινο κανάτι της στα χέρια. Ως τη μέση στο νερό, ανάμεσα σε πέταλα λουλουδιών, παίρνει νερό στο δοχείο, επαναλαμβάνοντας τα ίδια λόγια εδώ και αμέτρητους αιώνες, σιγανά, ψιθυριστά. Κοιτώντας το νέο ήλιο να ανατέλλει, υψώνει τα χέρια μπροστά, αφήνει το νερό να διαγράψει ένα ρευστό τόξο και να επιστρέψει στο ποτάμι Προσφορά στη Μητέρα. Η σπονδή επαναλαμβάνεται, και μετά πάλι Τα μάτια της καρφωμένα στο χλωμό ακόμη δίσκο, με μια ηδύτητα και μια λατρεία που σπάνια εκδηλώνεται πια. Μου έρχονται στο νου εικόνες πιο οικείες, πιο κοντινές, οπού είχα αντικρίσει πάλι αυτί τη γλυκύτητα. Και πάλι κοντά σε νερό, θαλασσινό αυτή τη φορά, μπροστά σε εικονίσματα, ταπεινές γυναίκες κοιτάζουν τα μάτια της Παναγίας με την ίδια αφοσίωση, ίσως κάτι ζητούσαν, ίσως τίποτε, ίσως λέγαν ευχαριστώ στη μητέρα που η αγκαλιά της είναι πλατύτερη από όλους τους ουρανούς, με τον μόνο τρόπο που μπορεί να υπάρξει.

Οι γυναίκες βγαίνουν από το νερό με ρυάκια να τρέχουν από τα ρούχα τους. Το σάρι είναι κολλημένο επάνω στο δέρμα τους. Αλλάζουν διαδοχικά ρούχα, βάζουν στεγνά, χωρίς να γυμνωθούν στιγμή. Τριγύρω κυκλοφορούν μικρά κορίτσια με πανεριά, πουλούν μικρές γαβάθες φτιαγμένες από ξερά δεντρόφυλλα. Μέσα τους ένα μικρό πλασμένο με τα δάχτυλα κεράκι, λουλούδια, πέταλα. Μια γυναίκα αγοράζει ένα, ανάβει το κεράκι, με ευλάβεια το αποθέτει στο νερό, με μαλακή κίνηση

το σπρώχνει προς τα μέσα. Το αυτοσχέδιο καραβάκι ανοίγεται, παρασύρεται από το ρεύμα, ενώνεται με άλλα, πολλά, που αρμενίζουν πιο ανοιχτά, ανάμεσα στις βάρκες. Πούτζα. Παρακολουθεί το ποτάμι να δέχεται την προσφορά της με προσευχές στα χείλη, με τις παλάμες ενωμένες μπροστά στο στήθος.

Άλλοι ντύνονται βιαστικά, αφού έχουν αλοιφτεί με κρέμες και έχουν στεγνώσει. Σταματούν για λίγο και κοιτούν με ευλάβεια τον ήλιο που ξεκινά πάνω από το νερό, λίγο πριν φύγουν με βιασύνη για τη δουλειά τους. Ακόμη μια μέρα δύσκολη έχει ξεκινήσει. Βλέπω έναν δυο να κάνουν γιόγκα αφοσιωμένοι. Άλλοι, ακόμη ημίγυμνοι ασκούνται κάνοντας κάτι σαν πούσαπς σε μια γωνία. Μερικοί έχουν καθίσει στη στάση του λωτού και διαλογίζονται, στραμμένοι και αυτοί προς την ανατολή,απορροφημένοι.

Πιο πάνω από τα σκαλοπάτια, σε ένα υπερυψωμένο στρογγυλό πλάτυσμα, κάθεται σταυροπόδι ένας άνδρας. Είναι κουκουλωμένος, φοράει μια μαντήλα δεμένη γύρω από το κεφάλι του. Έχει τα μάτια κλειστά, το σοβαρό του πρόσωπο πάνω από το ποτάμι, πάνω από τον ορίζοντα. Το κορμί του παλινδρομεί μπρος πίσω, αριστερά δεξιά. Οι παλάμες μπροστά στο στήθος του, στραμμένες προς τον διαυγή ουρανό, σε θέση ικεσίας. Σπουργίτια και χαζοπούλια κάθονται κοντά του, αναπεταρίζουν γύρω του, δε νιώθουν καμμία απειλή να έρχεται από την παρουσία του. Η συνεχής κίνηση του κορμού του μάλλον τα καθησυχάζει παρά τα τρομάζει.

Όταν χαράζει εδώ, ο ουρανός είναι λεπτός σα χαρτί. Οι προσευχές μου μπορούν να τον διαπεράσουν πιο εύκολα. Ο,τι ζητήσω θα εισακουστεί, φτάνει να βγαίνει από την καρδιά μου.